Hoe maak jij je lessen blended?

In deze blog bespreek ik hoe je in vijf stappen als trainer bij Syncasso  meer kunt doen met je bestaande lesmateriaal. Door er gevarieerde digitale werkvormen aan toe te voegen ontstaat blended learning. Het resultaat: plezier bij de voorbereiding, enthousiaste deelnemers én een goede leeropbrengst, omdat het leren al vóór de les begint!

De aanleiding is een bestaande workshop die ik voor de leergang Didactiek ICT en Onderwijs heb omgevormd tot een mix van offline en online leren. De workshop is nu onderdeel van ons blended leren programma.

Natuurlijk wil je wel voorkomen dat jouw les voor de deelnemers voelt als een intercity: ze stappen in, krijgen informatie en stappen zonder tussenstops uit op het eindstation. Belangrijk is dus dat je geen stappen overslaat.

Inhoud

Je weet wat de leerdoelen voor de deelnemers zijn en hebt van daaruit de inhoudvan je les gemaakt. Dat kan bijvoorbeeld variëren van juridisch inhoudelijke onderwerpen en software toepassingen  tot agressie- en conflicthantering. Tip: ga op zoek naar bestaande inhoud, bijvoorbeeld in ons GoodHabitz programma, zeker bij meer algemene onderwerpen.

Doelgroep

Bedenk wat de  voorkennisis en het werk- en denkniveau van de groep waar je mee gaat werken. Welke leeftijdenzijn er en is iedereen gewend aan inzet van sociale media? Zijn er deelnemers met bepaalde beperkingen waar je mee rekening moet houden als je ze online laat leren of klassikaal in de groep?

Didactiek

Hoe ga je de inhoud van je les overbrengen op je deelnemers? Wat laat je ze zelf doen als voorbereiding of tijdens de les? Laat ze als voorbereiding een tekst lezen en eens zelf vragen opstellen voor de andere deelnemers over het onderwerp. Dan heb je meteen input voor je les om te reflecteren op de inhoud, maar ook om deze te verdiepen.

Doel en tool

Kies op Symbaloo (platform met verzamelde tools voor Syncasso) één of meer voor jou beschikbare ICT tools die passen bij het leerniveau, je didactieken de inhoud. Hiervoor krijg je een checklist van de doelen met de bijbehorende tools.

Let op! Je tool hoeft niet altijd een quiz te zijn, dat wordt soms gezien als een trucje. Er zijn ook veel  vormen van digitaal formatief toetsen (niet voor cijfer) waarmee de deelnemers hun eigen vorderingen kunnen bijhouden. Maar zeker zo belangrijk is dat deze digitale tools jou als trainer meer ruimte geven voor en tijdens de les. Je kunt er daardoor ook meer op één dag doen en toch differentiërennaar niveau van de deelnemer.

Mix offline/online

Afhankelijk van je doelgroep en het onderwerp zal ongeveer 60-70% van je les digitaal zijn. Ik heb in mijn workshop deze mix toegepast:

offline	online
voorbereidende leestekst met zoekvragen	kennisclips (video’s) in PowToon en Powerpoint
tijdens workshop verdiepende vragen over de leestekst	digitale toetsen in Socrative en Quizlet
huiswerkopdracht na workshop: toepassen in je praktijk	grafiek in Powerpoint
	uitleg met YouTube filmpje
	uitleg met infographic in Canva
	informatief afsluitend filmpje YouTube

Aan de slag

Het gaat er niet om óf je gaat blenden, maar wanneer!

Hou ook mijn komende blogs op Yammer in de gaten, want daarin zal het gaan over gebruik van Symbaloo, de checklist doel en tool en het online begeleiden van deelnemers bij blended leren.

ICT-EHBO voor docenten

.

Ken je dat? Je komt voor het eerst op een locatie. Je hebt van tevoren telefonisch alle technische zaken goed doorgesproken. Je denkt precies te weten wat er qua infrastructuur aanwezig zal zijn

Dus wat kan jou gebeuren? En dan blijkt er toch net ergens een aansluiting niet te passen. Daar werd ik steeds heel nerveus van, klotsende oksels, want hoe los je dat snel op?

Om zoveel mogelijk technische storingen zelf te kunnen verhelpen, geef ik je 10 tips uit eigen ervaring, opgedaan tijdens praktijkopdrachten voor de leergang Didactiek, ICT en onderwijs bij Edufit.

Tip 1 Verbinden met internet

Je gebruikt digitale leermiddelen in je lessen. Daarvoor heb je verbinding met internet nodig. Mijn telefoon als hotspot voor mijn laptop gebruiken is zo handig. Er is meestal ook een Wifiverbinding aanwezig op je leslocatie. Rechtsonder in je scherm kun je de gewenste verbinding kiezen.

Tip 2 Inloggegevens onthouden

Hoe onthou jij je inlogcodes voor de diverse digitale tools, die je gebruikt? Voor mij is Symbaloo echt een uitkomst: alle tools met inlogcodes gestructureerd bij elkaar. Maak een account aan op Symbaloo.com. Als back up ook je inlogcodes nog op een andere manier bij de hand hebben blijft daarnaast aan te raden.

Tip 3 Verlengkabel meenemen

Als docent heb je voldoende energie nodig, niet alleen voor je zelf, maar ook voor je apparatuur. Een verlengkabel met voldoende stopcontacten hoort bij een goede standaarduitrusting. Ook een set reservebatterijen is handig om altijd bij je te hebben.

Tip 4 Modus “on” checken

Er is een flinke verzameling technische hulpmiddelen, die je gebruikt tijdens een activerende lesdag. Staat alles aan?

Tip 5 Hardware verbinden

Over het algemeen neem je je lesmateriaal op je laptop mee. In de ruimte waar je aan het werk gaat, is een beamer, Digibord of Smartboard aanwezig. Daar wil je je lesmateriaal op laten zien. Dus: verbinden maar. De aansluitingen in de devices zijn dan belangrijk. Is het HDMI of VGA. Handig om een verbindingskabel bij je te hebben en wat koppelstukken, waarmee je van HDMI naar VGA kunt omschakelen.

Tip 6 Beeld zichtbaar maken

Verbinding is gemaakt, dus let’s go met het lesmateriaal. Je kunt op een aantal manieren het beeld vanuit je laptop op het Smartboard tevoorschijn halen. Optie 1 is de startknop tegelijk met P indrukken. Dat zorgt ervoor dat je je laptopscherm synchroniseert met het grote presentatiescherm. Een andere optie kan zijn via de startknop de beeldscherminstellingen van Mono naar Duo wijzigen. Een derde optie is met de knoppen fn en F8 het beeld van zwart naar beeld switchen.  Die laatste optie is handig wanneer je tijdens de lesdag even geen beeld wil hebben. Dan switch je eenvoudig even terug. Dat kan handig zijn tijdens werktijd in het lesprogramma.

Tip 7 Beste beeld realiseren

En ziet je materiaal er dan op het grote scherm zo uit als je wil? Breedbeeld (16x9) heeft een andere afmeting dan traditioneel beeld (4x3). In Powerpoint kunt je dat instellen via de kop “ontwerpen”. En scherpstellen doe je door de resolutie onder beeldscherminstellingen te wijzigen.

Tip 8 Geluid aanzetten

Een goede activerende les prikkelt alle zintuigen, dus ook je gehoor. Niks leuker dan een mooi muziekje! Of geluid bij het filmpje dat onderdeel is van je les. Wat daarvoor nodig is is dat je speaker verbonden is met een kabel (in de headsetaansluiting op je laptop) of Bluetoothverbinding. Staat de soundbar onder het Smartboard of je speaker aan? En heb je het geluid op je laptop aan staan?

Tip 9 Het beamer ABC volgen

De volgorde van apparaten verbinden is belangrijk en als volgt: aansluiten, beamer aanzetten, computer aanzetten.

Tip 10 Opstarttijd plannen

Plan voldoende tijd in om alle apparatuur aan te sluiten en je lesmateriaal startklaar te zetten. In het geval er dan toch nog een onverwachte hapering is: #dtv! Vraag een student, deelnemer, andere docent om hulp.

Voorkom verrassingen om je ontwikkelde lesmateriaal optimaal te kunnen gebruiken! Neem altijd je EHBO-tas mee, met daarin de meest voorkomende kabels, koppelstukken, aansluitingen, een geluidsbox, verlengkabel, batterijen, pointer en inlogcodes.

Zo wordt het een fantastische lesdag.

De vrouw met het anti digi-tablet in haar rugzak

De docent met het ANTI-DIGIFOBIE-TABLET in haar rugzak

Vooral oudere docenten kampen met een digifobie. Zij zijn tijdens hun opleiding zo verknocht geraakt aan een pen, papier en een krijtbord, dat hierdoor bij hen de overstap naar digitale leermiddelen op enorme weerstand stuit. Herkenbaar? Lees verder hoe Merel haar fobie heeft overwonnen en haar nieuwverworven kennis verder ontwikkelt en met collega’s deelt.

De fobie

Mijn buurvrouw Merel, een 56-jarige docent Nederlands, had er slapeloze nachten van. Jarenlang had ze met plezier lesgegeven totdat het digitale tijdperk ook bij de opleiding Financiële Beroepen bij ROC Zadkine zijn intrede deed. Het krijtbord werd vervangen door een digibord en de mobiele telefoon werd ingezet als leermiddel.  

De paniek in haar ogen werd steeds tastbaarder en daarom besloot ik vaker en vooral goed voor haar koken. Afgelopen donderdag was ze opvallend opgewekt en nadat we een tweede fles wijn hadden opgetrokken vertelde ze dat ze na te lang tobben een anti-digifobie-tablet had gevonden en dat ze dat elke dag met liefde in haar rugzak meenam naar haar werk. Enigszins bezorgd vroeg ik me af dat tablet en alcohol wel samengingen, maar aangezien het daar toch al te laat voor was, schonk ik onze glazen nog maar eens in.

Het tablet

Zaterdag kwam ik Merel op de markt bij Blaak tegen en onder een bakkie vroeg ik naar haar tablet. Met een grote glimlach wees ze naar de overkant van de straat en las hardop de tekst die daar op een zijgevel staat: ‘I have to change to stay the same’. ‘Tja’, zei ze ‘en zo eenvoudig is het, het enige wat ik kan doen is zelf veranderen en daarom volg ik bij Edufit in Gouda de leergang: De digitale docent, waardoor ik nu zoveel kennis heb van digitale leermiddelen, dat ik een tablet heb gekocht, waarop ik apps en tools heb staan die ik tijdens mijn lessen inzet.’

Van Kahoot naar Quizlet

Op de eerste bijeenkomsten van de leergang stak haar fobie, zo zei ze, nog af en toe de kop op. Zo vreesde ze even een USB- kabel in plaats van een sigaret aan te steken.

Over Kahoot had ze gehoord en ze wist dat dat op een mobiele telefoon werd gespeeld, maar daar hield haar kennis op. En ja, ze was gespannen toen ze haar eerste Kahoot over werkwoordspelling had gemaakt, haar studenten had gemaild hun opgeladen mobiele telefoon mee naar de les te nemen en de opgewonden groep voor haar neus zat.

Toen het spel was begonnen zag ze dat het een succes werd, haar studenten wilden winnen, waren geconcentreerd en bedankten haar aan het eind voor de leuke les. De individuele scores en die van de hele groep had ze gedownload en aan de hand daarvan kon ze makkelijk nagaan welke stof werd beheerst en wat er herhaald moest worden.

Na deze positieve ervaring zette ze met gemak diverse tools voor verschillende taalonderdelen in, waaronder Quizlet.

Via Quizlet bood ze woordenschat aan, waarmee studenten die op maat verwerkten. Deze tool stimuleert door positieve feedback die tijdens de verwerking op het scherm verschijnt. Het leerrendement ligt hierdoor veel hoger dan ze ooit had verwacht, haar studenten wisten niet alleen de betekenissen, ook konden ze de aangeboden woorden foutloos schrijven! Weer werd ze door haar studenten, die inmiddels zelf een account hebben aangemaakt, bedankt.

Ontwikkelen, enthousiasmeren en delen

Financiële Beroepen, waar Merel werkt, is een opleiding die hoort bij het cluster Administratief, Commercieel en Secretarieel, met elk een vakgroep Nederlands. Ze heeft zo geestdriftig verteld wat ze geleerd heeft, dat veel collega’s geënthousiasmeerd zijn en er meer over willen weten. Over twee weken geeft ze een workshop voor de vakgroepen, waarbij diverse tools aan bod komen. Haar doel is collega’s die met het digifobie kampen, een eerste stap naar vertrouwen te laten zetten. En ja, ze blijft zichzelf verder ontwikkelen. Ze heeft me volgende week donderdag voor een etentje uitgenodigd en wil een kennisclip laten zien waar ze nu mee bezig is. Ze is klaar voor de 21-eeuwse vaardigheden!

Niet weer Kahoot! Maar wat dan wel?

Welke tool zal ik nu weer eens gebruiken? Ik wil mijn studenten activeren door een ‘leuke’ ICT tool te gebruiken maar er zijn zoveel tools, apps en mogelijkheden? Help – waar vind ik ze? Zodra ik ga zoeken op internet zie ik door de bomen het bos niet meer.


Herken je dit? In deze blog geef ik je mijn 7 tips om gericht inspiratie op te doen.

1. Je hoeft het wiel echt niet elke keer zelf uit te vinden. Laat je inspirerend door… een boek: zoals bijvoorbeeld BoekTweePuntNul. Soms is het gewoon lekker om een boek te pakken en daar ouderwets doorheen te bladeren. Lekker 1.0, maar het werkt wel!

2. Vraag het collega’s – wat doen zij, waar hebben zij ervaring mee? Vaak kunnen zij je heel snel en makkelijk een nieuwe tool uitleggen. Scheelt jou zoektijd. En het voordeel is dat ze je ook meteen de tips en valkuilen kunnen vertellen. Zo struikel jij minder snel en kan je snel aan de slag.

3. Blijf nieuwsgierig! Volg een aantal blogs, kijk TedX filmpjes, MOOCS (Learning how to learn een superinteressante Mooc over hoe je effectief leert op Coursera) – niet omdat ze je meteen iets opleveren maar omdat je altijd geïnspireerd kunt raken en je weet nooit of je iets ervan misschien zomaar kunt gebruiken voor je studenten.

4. Laat je inspireren door een website: zodra je begint met googlen lijkt het hek van de dam. Je zoekt iets en vanaf dat moment rol je van het een in het ander. Daarom zou ik je aanraden wat gerichter te zoeken. Als Avans docent kun je gebruik maken van de (interne) site Webtools voor docenten.

5. Zoek een expert. Ben je zelf geen expert op dit gebied? Zoek dan een expert en vraag advies. Veel scholen hebben een ICT coach of een onderwijskundige in dienst die je bij kan staan met raad en daad.

6. Vraag het je studenten! Vraag hen waar zij behoefte aan hebben – wat vonden ze leuk en wat hielp ze – iets dat je de afgelopen tijd hebt gebruikt. Het hoeft niet altijd iets nieuws te zijn al wil je dat als docent vaak wel. Natuurlijk wordt alweer een Kahoot op een gegeven moment een beetje saai, maar als je een heel blok geen Kahoot meer hebt gebruikt kan het best leuk zijn om er weer eens een quizje in te gooien – hier worden studenten vaak wel lekker enthousiast van en als je er de goeie vragen in zet leren ze er ook nog van.

7. Volg een training! Blijf je zelf uitdagen en volg een training om op de hoogte te blijven van de laatste trends en ontwikkelingen. Zo is er bijvoorbeeld De Digitale Docent bij Edufit; een mooie afwisseling van theorie, praktische toepassing en inspiratie. Na deze training ben je weer helemaal bij en heb je ervaring opgedaan met hoe je ICT kunt toepassen in je onderwijs.

Ben je geïnspireerd geraakt? Bedenk dan goed met welk doel je een handige tool of leuke app in gaat zetten. Want de tool is natuurlijk maar je middel en niet je doel op zich. Experimenteer en deel je ervaring want Kennis is macht, maar kennis delen geeft kracht! Ga ervoor!

Zijn ze nu helemaal ‘geflipt’?

Zijn ze nu helemaal ‘geflipt’?

Leren is geen eenheidsworst

Herken jij dat ook dat docenten denken dat we allemaal op dezelfde manier leren? Als er meerdere wegen naar Rome zijn, dan geldt dat vast ook voor de wijze waarop we leren. Als ik iets heb geleerd in mijn 10 jaar ervaring als docent bij de Brandweer, dan is het wel dat niet iedereen hetzelfde leerpad bewandelt. Daarom ben ik continue op zoek naar interactieve leermethoden die cursisten motiveren en daardoor het leren leuker maken. Dus geen eenheidsworst, maar maatwerk! Een van de methodes die ik recentelijk heb toegepast is het gebruik van een kennisclip binnen de leergang Brandweerinstructeur. Mijn positieve ervaring met de kennisclip  wil ik hier graag delen.

Verdieping

Binnen de verschillende brandweerleergangen krijgt iedereen op dezelfde manier les. De cursisten krijgen dezelfde lesstof aangeboden en moeten hetzelfde eindniveau halen in dezelfde tijd. Ik verbaas me hier als docent al langere tijd over; we zijn tenslotte allemaal anders. Ik wilde de cursisten de gelegenheid geven om de lesstof te bestuderen op hun tijd, plaats, tempo en niveau. Dit sluit aan op hun individuele situatie en behoefte en heeft bovendien als voordeel, dat we daarna in de les direct de verdieping kunnen zoeken. Ik heb hiervoor een kennisclip gemaakt met ‘Screencast-O-Matic’, een eenvoudig programma waarmee ik in een video de lesstof behandel.

 

Voorbereiding is het halve werk

Voor het maken van een kennisclip zijn verschillende mogelijkheden. Ik heb gekozen voor ‘Screencast-O-Matic’ omdat je binnen de gratis versie gemakkelijk schermopnamen van het bureaublad kan maken, eventueel gecombineerd met een webcamfunctie en geluid. De tool is te bereiken via https://screencast-o-matic.com. Ik heb ervaren dat het maken van storyboard en aandacht te besteden aan goede verlichting en geluid, de kwaliteit van je kennisclip positief beïnvloedt. Met enige oefening creëer je zo in korte tijd je eigen kennisclip.

Practise what you preach

Het leuke binnen de leergang Brandweerinstructeur is dat alles wat wordt geleerd, weer toegepast kan worden als de cursisten zelf lessen gaan verzorgen. Bewustmaken dat leren leuker en persoonlijker kan én moet, werkt als het ware als een olievlek door. Het inzetten van een kennisclip binnen het principe ‘flipping the classroom’ werd als leuk en positief ervaren door de cursisten. Ze willen dit ook zelf gaan inzetten. Groot bijkomend voordeel is dat we in de les direct verdieping op de lesstof konden maken waardoor de cursisten direct de lesstof konden toepassen in de les.

 

Missie geslaagd

"Zijn ze nu helemaal geflipt’’ komt nu in een heel ander daglicht te staan. Rome is niet in één dag gebouwd én er leiden vele wegen naar Rome. Dat geldt ook voor het inspelen op de persoonlijke leervoorkeuren van de cursisten. In de leergang heb ik als docent ervaren dat leren veel leuker wordt als we inspelen op de leerbehoeften en hierin variëren. De ervaring met de kennisclip en direct verdieping in de les kunnen maken hebben hier positief aan bijgedragen. Missie geslaagd!

 

Efficiënte nascholing cultuuronderwijs voor leerkrachten

Het is hard nodig dat nascholing voor leerkrachten efficiënter georganiseerd wordt omdat er steeds minder tijd voor is. Het laatste jaar is de werkdruk in het basisonderwijs volop in het nieuws. Leerkrachten zitten tot over hun oren in het werk. Naast het lesgeven zijn er nog veel extra taken zoals nakijken, administratie bijhouden, contacten met ouders onderhouden en zo meer.  

Werkdruk  Uit een onderzoek van de Aob in februari 2017 bleek dat leerkrachten structureel overwerken. Er blijft nauwelijks tijd over voor scholing en innovatie. Plein C doet er goed aan om, als opleidingsinstituut voor cultuur in het basisonderwijs, haar nascholingsaanbod op de beschikbare tijd van leerkrachten aan te passen.  

ICC-cursus  Een voorbeeld is de cursus tot Intern Cultuurcoördinator (ICC) die bestaat uit 8 bijeenkomsten van ieder drie uur op woensdagmiddag. Ieder schooljaar wordt de cursus ten minste twee keer aangeboden op een wisselende locatie in Noord-Holland. Er zijn niet altijd genoeg aanmeldingen. Soms is het best lastig om een groep van acht cursisten of meer bij elkaar te krijgen. De hoge werkdruk van leerkrachten is daar zeker debet aan. Daarnaast speelt de reistijd mee omdat we provinciaal werken waardoor het niet altijd mogelijk is om een cursus te volgen omdat het reizen te veel tijd in beslag neemt. Ook het feit dat steeds meer scholen met een continurooster werken speelt mee want hierdoor zijn leerkrachten niet meer in staat om de vrije woensdagmiddag te gebruiken om een cursus te volgen.

Efficiëntie middels kennisclips Om de ICC-cursus aantrekkelijk te houden voor leerkrachten is het belangrijk om deze efficiënter te organiseren. Dat kan door gebruik te maken van digitale tools en de inzet van ICT. Cursisten kunnen meer thuis voorbereiden volgens de principes van Flipping the Classroom. Veel onderwerpen die in de cursus aan de orde komen, zoals bijvoorbeeld financiën, evalueren en de kwaliteit van cultuuronderwijs lenen zich voor het maken van kennisclips. Deze video’s kunnen in eigen tijd gekeken worden waardoor de bijeenkomsten verkort kunnen worden tot twee uur. Zo wordt het voor leerkrachten die met een continurooster werken ook mogelijk om de cursusmiddagen bij te wonen.  

Blended learning 

Een andere mogelijkheid is om naast de reguliere cursus van acht bijeenkomsten ook een digitale cursus aan te bieden middels blended learning. Een leerkracht is dan verplicht om vier bijeenkomsten bij te wonen maar daarnaast meer huiswerk te maken, met daarbij begeleiding op afstand. Met handige hulpmiddelen zoals een elektrische leeromgeving worden de vorderingen van de cursist gevolgd. Voordeel is dat het de leerkracht minder reistijd kost en het de mogelijkheid biedt meer te doen op een zelfgekozen tijdstip in plaats van vastgelegde momenten.

Kortom, door slim gebruik te maken van ICT kan de ICC-cursus omgevormd worden tot een aantrekkelijke cursus, ook voor leerkrachten die weinig tijd hebben voor nascholing of die aan de andere kant van de provincie wonen. Mocht Plein C er in slagen de cursus zo op te zetten dat de kwaliteit gewaarborgd blijft, maar er minder contactmomenten zijn, dan gaan de aanmeldingen vast en zeker toenemen.     

Sietske  Dreschler

Leergang De Digitale Docent